Historia fotografii cz.1 (IV w p.n.e. - 1805r)

#1
Podstawy fotografii sięgają znacznie dalej niż większości ludzi się wydaje. Uczeni znali obrazowórcze możliwości światła już 4 wieki p.n.e. Arystoteles był pierwszą osobą która pisała o praktycznym zastosowaniu tego zjawiska w nauce astronomii. Używając zaciemnionego pomieszczenia i pozwalając na przepływ światła przez małą dziurkę otrzymywało się odwrócony obraz słońca na przeciwległej ścianie. Arystoteles zauważył również, że średnica dziurki ma bezpośredni wpływ na ostrość obrazu.
Jakieś 1300 lat później, Hassan ibn Hassan, arabski uczony z X wieku, opisując zaćmienie słońca wypowiedział się na temat wpływu dziury na obraz. Im mniejsza dziura tym ostrzejszy obraz.

Termin ”camera obscura” pochodzi z łaciny i oznacza ”ciemny pokój”. I dokładnie tym były pierwsze egzemplarze i takie było ich ograniczenie.

Pierwsza opublikowana wzmianka na temat jednej z nich pojawiła się w 1544r. Do tej pory na świecie istnieje kilka ”camera obscura”. Głównie przyciągają turystów i pokazują podstawową ideę fotografii.

W początkowych wersjach ”camera obscura” obraz pojawiał się do góry nogami. Później zastosowano lustro, ale obraz w dalszym ciągu był odwrócony prawą stroną do lewej. Dopiero zastosowanie pryzmatu pozwoliło na otrzymanie prawidłowo ustawionego obrazu.

W 1685 roku Johann Zahn opisywał kilka typów camer składających się z drewnianych pudełek wyposażonych w ustawiane obiektywy i lustra rzucającego obraz na specjalnie przygotowany ekran (często paper pokryty oliwą). Ekran był zacieniony w celu poprawienia widoczności. Historycy fotografii uważają to za pierwszy aparat nadający się do fotografii. Jedyne czego brakowało w owych czasach to chemia niezbędna do utrwalenia obrazu...
Przez następne sto lat camera obscura stawała się coraz bardziej popularna i unowocześniana. Warto wymienić tu nazwisko Johna Dollond’a. W 1785 wynalazł on nowy obiektyw który zniwelował problem aberacji chroatycznej i rozczepiania się światła.

Fotografia opiera się na działaniu światła na solach srebra – proces ten jest dziś powszechnie rozumiany. Pomimo, że już w średniowieczu wiedziano, że sól srebra ciemniała, nie rozumiano powodu tego zjawiska. W 1614 Angelo Sala rozpoznał, że to słońce powodowało ten proces. Nie wiedział jedank, czy to światło czy ciepło powodowało ten proces.

Ponad 100 lat później Johann Schulze, profesor na Altdorf University odkrył, że to światło słoneczne powodowało tą zmianę.

Pięćdziesiąt lat później w 1777 Carl Scheele, szwedzki chemik, potwierdził, że to światło powodowało reakcję soli srebra. Aby sprawdzić, czy zaciemnione zaciemnione sole były srebrem metalicznym Scheele polał je amoniakiem. Zauważył, że najczarniejsze sole pozostały czarne, a jaśniejsze rozpuszczały się. Naukowiec później eksperymentował poddając sole działaniu różnobarwnego światła zauważając, że potrzeba różnego czasu aby sole zaciemnić.
Jean Senebier z Genewy zwrócił uwagę, że światło niebieskie zaciemniało je w kilka sekund, podczas gdy czerwone potrzebowało około 20 minut. Senebier eksperymentował także z niektórymi rodzajami żywicy i zauważył, że on także reagowały i utwardzały się pod wpływem światła.
W 1800 roku Sir William Herschel odkrył światło poza widocznym czerwonym pasmem (później ziidentyfikowane jako podczerwone).
Pomimo, że wielu naukowców pracowało niezależnie badajać światło i efekty jakie wywierało na różnych substancjach nikt nie połączył tego z ”camera obscura”.

Szkoda, bo wyobraźmy sobie, że Angelo Sala kontynuował swoje badania. Być może fotografia była by faktem w połowie XVII wieku? Być może wydarzenia takie jak wielki pożar Londynu, bostońskie picie herbaty, amerykańska wojna o niepodległość, bitwa pod Trafalgarem czy Waterloo były by zarejestrowane na filmie?

Thomas Wedgwood

Thomas Wedgwood, najmłodszy syn Josiah’a Wedgwood’a znanego garncarza (jako dziecko rewolucji przemysłowej) miał silny pociąg do naukii. Jego ojciec zaczął badać możliwości wykorzystania ”camera obscura” przy zdobieniu naczyń, po wzięciu zamówienia na 952 sztuki pokazujące 1244 różne sceny. Transfery zostały wynalezione około 40 lat wcześniej przez dwóch malarzy z Liverpool i Wedgwood miał nadzieję na połączenie tego z ”camera obscura”. Po ukończeniu uniwersytetu w 1788 Thomas Wedgwood spędził kilka lat badając właściwości światła. To zaowocowało eksperymentami z ”camera obscura” i papierem pokrytm solami srebra. W 1799 Wedgwood rozpoczął próby z uzyskaniem obrazu z papieru pokrytego azotanem srebra. Humphry Davy który przyjaźnił się z Wedgwoodem zasugerował użycie chlorku srebra który był znacznie czulszy. Później obaj pracowali z różnymi matriałami i odkryli, że skóra jest znacznie czulsza od papieru. Obaj pracowali nad uzyskaniem obrazu z ”camera obscura” ale żadnemu się to nie udało. Wedgwood zmarł w 1805, a wraz z nim incjatywa by popchnąć sprawy dalej.


Swobodne tłumaczenie fragmentów książki „Mastering Photography” autorstwa Gordona Robertsa (1995, Macmillan Press LTD, Hong Kong).